Bij Wijk en Aalburg laat Dunea het water van de Afgedamde Maas flink borrelen. En dat allemaal voor een optimale waterkwaliteit.

De Afgedamde Maas is voor Dunea heel belangrijk. Het is namelijk de bron voor drinkwater voor 1,3 miljoen mensen in het westelijk deel van Zuid-Holland. Maar de Afgedamde Maas is ook een bron van beleving, van plezier en van een fijne leefomgeving. Daarom is het heel belangrijk dat de kwaliteit van het water goed is èn goed blijft en dat moeten we samendoen.

Bellenbaan

Dunea doseert hier in Wijk en Aalburg bij de zo genoemde ‘belletjes baan’ ijzersulfaat en lucht toe aan het water. Daarmee verlagen we het fosfaatgehalte en voorkomen we vervelende algengroei en dat allemaal voor een optimale waterkwaliteit.

200 meter leiding

Om goed en gecontroleerd te kunnen doseren moest de oude leiding vervangen worden. Een klus die Dunea en bouwbedrijf G. van der Ven samen hebben geklaard. De nieuwe 200 meter lange leiding ligt er nu en is klaar om in gebruik genomen te worden. Bekijk de video.

Niet alleen voor mensen is de Afgedamde Maas een aantrekkelijk landschap. Ook dieren verblijven er graag. Van wilde grazers tot bijzondere eenden.

In het Munnikenland bij Slot Loevestein, waar de Waal en de Afgedamde Maas samenkomen, hoef je niet op de paden te lopen. Je kunt hier heerlijk vrij door de natuur struinen. Wie dat doet, heeft een grote kans konikpaarden tegen te komen. Of het rund dat luistert naar de naam Rode Geus. Deze grazers lopen het hele jaar vrij rond in het natuurgebied, en helpen om het landschap in toom te houden. Nieuwsgierig geworden en ga je er wandelen? Zorg dan wel voor voldoende afstand tot de dieren.

Meer naar het zuiden, ter hoogte van de Wilhelminasluis bij Andel en Giessen, vinden we weer totaal andere diersoorten. Daar ligt het uiterwaardegebied de Struikwaard, een natuurgebied van 38 hectare groot. Hier is speciaal voor de oeverzwaluw een broedwand aangelegd, maar ook de ijsvogel maakt er dankbaar gebruik van. Vooral in de lente is het de moeite waard om een stuk te wandelen of fietsen in de Struikwaard. Bij de kerk in Giessen begint een bloesemroute langs fruitbomen in volle bloei. Houd ook je ogen open voor libellen als de kleine roodoogjuffer en de vuurlibel.

In de Afgedamde Maas zelf tref je soms ook bijzondere eenden. In december 2017 dook ineens de ijsduiker op; een eend afkomstig uit de toendra’s van Canada en Alaska. In Nederland worden jaarlijks 50 tot 100 ijsduikers gespot, maar dat is meestal langs de kust. De ijsduiker is familie van de fuut, maar wel anderhalf keer zo groot.

De Afgedamde Maas moet een schone rivier zijn, waar de mens uit kan drinken en dier en plant goed bij gedijen. Verschillende partijen zetten zich hier, in harmonie, voor in. Maar wie doet dat?

Drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder Dunea levert drinkwater aan zo’n 1,3 miljoen mensen in het westelijk deel van Zuid-Holland, hiervoor gebruiken zij het rivierwater uit de Afgedamde Maas als hun bron. De geringe stroming en het groot zelfreinigend vermogen, maken de Afgedamde Maas tot uitstekende bron voor drinkwater. Die bron moet natuurlijk beschermd worden. Dunea maakt zich, in samenwerking met anderen, sterk voor schoon water in de Afgedamde Maas.

Ook RIWA-Maas zet zich daarvoor in, als internationale belangenbehartiger van de Nederlandse en Belgische drinkwaterbedrijven. RIWA-Maas signaleert en informeert en rapporteert jaarlijks over de aanwezigheid van ongewenste stoffen in de Afgedamde Maas. Meetgegevens worden internationaal gedeeld. Een andere belangrijke partner is de Schone Maaswaterketen: drinkwaterbedrijven en waterschappen die samen met het ministerie van IenW de afvalwaterzuivering verbeteren.

Om de waterkwaliteit goed te houden pakt Rijkswaterstaat de risico’s aan. Vooral bij innamepunt Brakel wordt de waterkwaliteit sterk beïnvloed: enerzijds door water uit de Maas en anderzijds water uit de Bommelerwaard. Dit vormt een risico voor de drinkwaterproductie. Rijkswaterstaat ziet erop toe dat provincie en gemeenten bij ruimtelijke plannen voor de omgeving van Brakel genoeg rekening houden met de drinkwaterbelangen.

Bij het controleren op de naleving van wet- en regelgeving op het gebied van de waterkwaliteit in de Afgedamde Maas, is een belangrijke rol weggelegd voor Waterschap Rivierland (WSRL). WSRL past de wet- en regelgeving over waterkwaliteit toe en ziet actief toe op naleving van de regels door burgers, bedrijven en andere overheden. Ook bij de metingen is WSRL betrokken.

Ook de recreatieve gebruiker van de rivier heeft een belangrijke rol bij het goed houden van de waterkwaliteit. Hoe schoner de rivier, hoe fijner de leefomgeving. Samen houden we de Afgedamde Maas schoon. Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. Tips!

In Nederlandse wateren komt nog steeds te veel plastic afval terecht. Gelukkig zetten meerdere partijen zich in voor een schonere natuur. De Plastic Soup Foundation, IVN Natuureducatie en Stichting De Noordzee zorgen voor opruimacties, onderzoek en de weg naar een oplossing met Schone Rivieren. Joline de Weerdt van IVN Oost ziet dat het thema leeft.

Al een aantal jaar zijn er opruimacties langs de rivieren om de strijd aan te gaan met plastic afval. Ontzettend goed, maar het viel de natuurorganisaties op dat de hoeveelheid plastic toch niet afnam. En dus moet het probleem meer bij de bron worden aangepakt. IVN, Plastic Soup Foundation en Stichting Noordzee hebben de krachten gebundeld via het project Schone Rivieren. Behalve opruimen, doen ze ook onderzoek en focussen ze zich op de oplossing van het probleem. Het idee: breng het probleem in kaart, beïnvloed het beleid rondom plastic afval en spreek verantwoordelijken erop aan.

De opruimacties van Schone Rivieren langs de Maas en Waal in Gelderland, Brabant en Limburg hebben ook dit onderzoekende karakter. Er zijn inmiddels 250 mensen opgeleid om detailonderzoek uit te voeren op stukken van 100 meter langs de rivieren. “Ze turven de verschillende soorten afval die ze tegenkomen. Dat is nodig voor onderzoek naar de herkomst”, zegt Joline de Weerdt, regiodirecteur van IVN Oost. En dan heb je de grote opruimacties, minimaal 2 keer per jaar, op meerdere plaatsen in het land. “Ruim 5000 mensen helpen dan met het opruimen van grote stukken plastic”. Door bij te houden wat je aan afval tegenkomt en door te bepalen waar het vandaan komt, kunnen ze de verantwoordelijke partijen erop aanspreken. De Weerdt: “Met de verpakkingen van snoep en chips en frisdrankdoppen kun je de producenten benaderen. En met campagnes worden ook burgers gewezen op de plasticsoep. Recreatieafval blijft namelijk groot onderdeel van het probleem.”

De Weerdt ziet dat de laatste jaren steeds meer mensen zich bewust zijn van het probleem. “Mensen uit het hele land melden zich aan voor het onderzoek en de opruimacties in Gelderland, Brabant en Limburg. Het is een thema dat leeft en waarop beleid wordt gevoerd, mede gevoed door de publieke opinie. De beelden van plasticsoep die de wereld over gaan, maken mensen erop attent. Maar het is dus ook dicht bij huis. Ik wandel graag in de uiterwaarden en als je op je hurken gaat zitten zie je pas echt het grote probleem: kleine stukjes plastic. Als plastic te lang blijft liggen valt het in stukjes uiteen en komt het uiteindelijk in de voedselketen terecht. Het wordt zo een steeds groter probleem. Dat onderstreept de noodzaak.”

De Afgedamde Maas is een fantastisch stuk natuur. Iedereen in de Bommelenwaard weet dat het een heerlijke plek is om te zwemmen, te varen of rustig te genieten van de natuur. Het water voedt bovendien de gewassen van de boeren in de Bommelenwaard. En in de huizen van West-Nederland stroomt het rivierwater gezuiverd uit de kranen. Maar wist je ook dat de Afgedamde Maas een kwetsbaar stukje natuur is? En dat het rivierwater erg gevoelig is voor vervuiling?

Daarom heeft Ad de Waal Malefijt, divisiemanager Duin & Water bij Dunea, de campagne “Mijn Bron” opgezet. ‘Want’, zo is zijn stelling, ‘de rivier schoon en geschikt voor drinkwater houden kunnen we niet alleen.’ De Waal Malefijt maakte zich zorgen toen Dunea steeds vaker tegen kwaliteitsproblemen aanliep. Van gewasbeschermingsmiddelen tot frituurvet, motorolie, medicijnen, onkruidverdelgers en plastic rommel. ‘Dat moet anders’, dacht hij.

Hoe pak je dat aan? ‘Samenwerken’, zegt De Waal Malefijt. ‘Door alle verschillende afvalstoffen die we tegenwoordig in het rivierwater aantreffen, is het vooral belangrijk dat iedereen die te maken heeft met de Afgedamde Maas goed samenwerkt.’ De Waal Malefijt houdt daarin vast aan een optimistische instelling. ‘Kijk’, vervolgt hij, ‘met z’n allen veroorzaken we een belasting op de rivier. Maar met z’n allen kunnen we óók een positieve omslag veroorzaken.’ Verder vindt hij voorkomen beter dan genezen. ‘Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit’, sluit hij af. En daar kun jij ook bij helpen! In de rubriek Hoe zorg ik goed voor #MijnBron? hebben we 7 tips voor je op een rij gezet. Samen zorgen we ervoor!

Behalve drinkwater voor mensen biedt de Afgedamde Maas ook leven aan steeds meer planten en dieren. We staan even stil bij wat er allemaal aan planten groeit. En wat daarvan eetbaar is!

Om de natuur te stimuleren, vindt er rondom de Afgedamde Maas veel natuurontwikkeling plaats. Zo ook in Munnikenland, eigendom van Staatsbosbeheer. Dit is het meest westelijke deel van de Bommelerwaard tussen de Waal en de Afgedamde Maas, bij Slot Loevestein. Als je van de paden afwijkt kun je hier Allium vineale, ofwel kraailook, vinden. Een eetbaar plantje dat familie is van de knoflook en ui. Kraailook kan 70 centimeter worden en is te herkennen aan zijn paarse broedbolletjes.

In 2017 is de dijk bij Slot Loevestein verlegd. Hierdoor stroomt er rivierwater uit de Waal de Munnikenlandse Kom in en wordt dit langzamerhand een rietmoerasgebied. Naast rietsoorten groeien hier ook andere moerasplanten, zoals bies en waterereprijs. Een doel van dit natuurbeheer is de terugkeer van rietvogels, zoals de roerdomp. Door de droogte van deze zomer ligt de Munnikenlandse kom erg droog. Dit biedt dan weer mogelijkheden voor planten als de moerasdroogbloem.

Begin dit jaar had Nederland juist extreem hoog water. Dat zorgde voor extra zand langs de oevers in Munnikenland. Dit is nu te zien door een toename van soorten als brede ereprijs, zwarte toorts en wilde marjolein. Wilde marjolein is een bekende smaakmaker in de Griekse keuken; in Italië is het een veelgebruikt pizzakruid. Marjolein is sinds 2017 niet meer beschermd en dus vrij om te plukken! Te herkennen aan de paarse bloemetjes.

Tegenover het Duneapompstation bij Brakel vind je een zogenoemd glanshaverhooiland. Daaronder ligt de leiding waardoor het water van het pompstation naar Bergambacht stroomt. Hier vind je onder zeldzame planten als beemdkroon, goudhaver en veldsalie. Veldsalie is eetbaar, maar mag je niet plukken, de plant is ernstig bedreigd.

Kortom: de gebieden rondom de Afgedamde Maas zijn interessant voor de natuurliefhebber. Veel van de herstelprojecten zijn nog maar kortgeleden van start gegaan. Houden we daarbij de omgeving en het water hier samen schoon, dan kunnen we in de toekomst nog veel meer plantensoorten verwelkomen.

Of je nu een dagje in de buurt bent, of de omgeving wat langer komt verkennen. De Afgedamde Maas heeft van alles te bieden. De rivier en haar oeverstreek zijn meer dan de moeite waard. We zetten een paar tips voor je op een rij.

De Afgedamde Maas geeft ons niet alleen heerlijk drinkwater. De rivier en haar oevers zijn óók een bron van plezier. Breng bijvoorbeeld eens een bezoekje aan het beroemdste kasteel van Nederland: Slot Loevestein. Het kasteel bij Zaltbommel stamt uit de 14e eeuw en was later een gevangenis. Op het terrein kun je uniek overnachten in een vroeger soldatenhuisje of commandeurswoning.

Of wat dacht je van Boerderij de Spijken in de Bommelerwaard? Een landelijke, maar comfortabel moderne, bed and breakfast in landelijke stijl met een autovrije minicamping. Een warme, rustige en ongedwongen uitvalsbasis voor het per fiets of te voet verkennen van de omgeving.

Wil je meer weten? Bekijk dan eens www.rivierenland.nl. Hier vind je goede tips om de streek te verkennen. Van historisch erfgoed tot culinaire veerhuizen. Onze tip: de routes voor wonderschone fiets- en wandeltochten. Dé manier om dit stukje natuur te ontdekken.

De Afgedamde Maas is met recht een gebied om van te houden. Een gebied om goed voor te zorgen met elkaar. Zodat onze kinderen en kleinkinderen er net zo van kunnen genieten als wij!

Waar zoek jij verkoeling deze zomer? Met al die tropische temperaturen is het langs de Afgedamde Maas echt genieten geblazen. Heerlijk schoon water én adembenemende natuur. Bij Dunea zijn we ons dagelijks bewust van de magie van de rivier. Maar vertel, waar raak jij van in vervoering?

Genieten van de Afgedamde Maas, het was nog nooit zó gemakkelijk. Nu het kwik stijgt bieden de kronkelende rivier en haar knappe oevers je een onweerstaanbare combinatie van verkoeling en natuurschoon. Onze tips: ga ontspannen varen op een bootje of lekker zonnebaden aan de oever. Met een extra tasje om je afval in te bewaren natuurlijk. Want zo’n prachtige plek is het meer dan waard om samen goed voor te zorgen.

Wat is jouw favoriete plek? Bij Dunea zijn we benieuwd hoe jij de rivier beleeft. Dus lig je straks weer lekker te relaxen langs de Maas, maak dan even een kiekje! En vertel ons waarom juist deze plek volgens jou uniek is. Post je foto op Facebook, Instagram of Twitter en tag je kiekje met #afgedamdemaas en #zomerkiekjes2018.